Paulina Szerszeńska
Psycholog, mediator
Czy mediacje są nam potrzebne?
Mediacja to inaczej metoda rozwiązywania konfliktów, w której osoba trzecia (mediator) pomaga stronom we wzajemnej komunikacji, określeniu interesów. Pomaga dojść do wspólnie akceptowalnego konsensusu. Należy jednak pamiętać, że mediacja nie jest terapią. Jej celem jest rozwiązanie konkretnych kwestii. Dąży do trwałego porozumienia.
Mediacja stwarza stronom szansę na samodzielne, szybkie i tanie rozwiązanie ich sporu w formie polubownego porozumienia. Może być prowadzona przed wniesieniem sprawy do sądu albo po wszczęciu postępowania – na podstawie postanowienia sądu. Podczas mediacji zawarta zostaje ugoda, która zatwierdzona przez sąd ma moc prawną.
Jakie są rodzaje mediacji?
Mediacje mogą oczywiście dotyczyć różnych tematów i dziedzin. Do tych najbardziej popularnych należą mediacje cywilne – dotyczą spraw uwzględnianych przez kodeks cywilny. Większość konfliktów, z którymi mamy do czynienia na co dzień, to właśnie konflikty o charakterze cywilnym. Mediacje karne z kolei pozwalają na pozasądowe znalezienie rozwiązania konfliktu w sprawach wpisujących się w zakres kodeksu karnego.
Najlepszy sposób na rozwiązanie konfliktów z bliskimi to mediacje rodzinne. Pomagają ustalić warunki rozwodu lub separacji, władzy rodzicielskiej, alimentów, miejsca zamieszkania dziecka, kontakty z dzieckiem i wszystkie sprawy “okołorozwodowe”. Zaś doskonałą propozycją dla firm, biznesmenów oraz osób prowadzących własną działalność gospodarczą są mediacje gospodarcze. Dotyczą spraw o zapłatę, roszczeń dotyczących robót budowlanych, umów o dzieło i wielu innych spraw dotyczących prawa gospodarczego. Natomiast sprawy odnośnie warunków zatrudnienia, mobbingu lub dyskryminacji, wynagrodzenia o pracę, odszkodowania i wielu innych świadczeń pracowniczych można rozwiązać za pomocą tak zwanych mediacji pracowniczych.
Jaka jest rola mediatora?
Mediator kontroluje proces uzgodnień, pomaga stronom zrozumieć problem i wypracować jego rozwiązanie. Mediator jednak nie udziela porad, nie daje gotowych rozwiązań i nie podejmuje żadnych decyzji. Bez względu na rodzaj sporu obowiązkiem mediatora w każdym przypadku jest przestrzeganie pięciu podstawowych zasad postępowania mediacyjnego i poinformowanie o nich swoich klientów, są nimi: dobrowolność – oznacza, że strony dobrowolnie wyrażają zgodę na udział w postępowaniu mediacyjnym. Zgoda ta może być cofnięta na każdym etapie trwania mediacji przez każdą ze stron; poufność – oznacza, że przebieg postępowania mediacyjnego objęty jest tajemnicą; bezstronność – strony mediacji mają równe prawa i powinny być traktowane przez mediatora jednakowo; neutralność – mediator nie może narzucać stronom własnych propozycji rozwiązań sporu, porozumienie jest wypracowywane przez same strony; akceptowalność – obie strony muszą zaakceptować mediatora i jego pomoc w dochodzeniu do porozumienia. Mogą również na początku mediacji uzgodnić z mediatorem reguły mediacji, których następnie w toku mediacji powinny przestrzegać.
Jak przebiega mediacja?
W postępowaniu mediacyjnym strony kolejno mają możliwość wypowiedzenia się. Mediator najpierw jednak informuje o swojej roli i zasadach mediacji oraz omawia organizacyjne aspekty. W trakcie mediacji może zaistnieć potrzeba rozmów indywidualnych. Służą one omówieniu propozycji rozwiązań. Spotkania na osobności powinny trwać tak samo długo. Gdyby jednak, któreś z nich trwało nieco dłużej, powodem być może jest to, że jedna ze stron ma do przekazania więcej informacji niezbędnych do sformułowania ugody. Zazwyczaj potrzeba do trzech lub pięciu wspólnych spotkań, aby zakończyć daną mediację.
Jakie są korzyści z mediacji?
Warto mediować, głownie dlatego, że celem jest wypracowanie rozwiązania satysfakcjonującego obie strony konfliktu, a nie ustalenie, kto ma rację w sporze. Mediacja służy budowaniu prawidłowych relacji międzyludzkich, porozumienia, sprzyja łamaniu barier i niwelowaniu napięcia, zwiększa gwarancję usunięcia na trwałe konfliktu, pozwala wypracować stronom akceptowalne rozwiązania problemu dostosowane do ich indywidualnych potrzeb i oczekiwań, zapewnia równorzędną pozycję dla wszystkich stron konfliktu lub sporu, pozwala spojrzeć na spór z innej perspektywy, skłonić strony do rozważenia problemu z punktu widzenia drugiej strony, zaspokaja potrzebę opowiedzenia o swoich krzywdach i doznanym poczuciu niesprawiedliwości, przyczynia się do skrócenia okresu trwania postępowania sądowego oraz do zmniejszenia kosztów związanych z postępowaniem sądowym.
Bibiografia:
Mediacje – Teoria i praktyka, Ewa Gmurzyńska i Rafał Morek, Warszawa 2009
Mediacje – praktyczne strategie rozwiązywania konfliktów, Christioher W. Moore, Warszawa 2009
